Ząbkowice Śląskie

Ząbkowice Śląskie  położone są w południowej części  województwa dolnośląskiego w powiecie  ząbkowickim, którego jest stolicą. Miasto  leży  na  Przedgórzu Sudeckim nad Budzówką,  która jest  lewym  dopływem  Nysy Kłodzkiej. Ząbkowice Śląskie leżą na wysokości 280 m n.p.m.

Ząbkowice Śląskie powstały w drugiej połowie XIII w. jako miasto na założone na prawie niemieckim przez kolonistów pochodzących z Frankonii i przez nich zostało nazwane Frankenstein. Wokół miasta istniały już polskie osady, a głównym miastem tego regionu były wówczas Ziębice.  Do I  poł. XV w. rządzili tutaj śląscy Piastowie. W XV w. obszar wokół Ząbkowic, nazywany wówczas Księstwem Ziębickim, stał się dziedzicznym lennem znakomitego, czeskiego rodu królewskiego – Podiebradów. Najlepszym okresem w dziejach miasta była I poł. XVI w., gdy rządził tutaj czeski książę Karol I Podiebradowicz. Miasto stało się wówczas stolicą regionu i przekształciło  się z małego, średniowiecznego, w nowoczesne, renesansowe miasto, jedno z najzamożniejszych na Śląsku.

Tragiczna w skutkach była dla miasta jak i całego regionu wojna trzydziestoletnia (1618-1648), w wyniku której zniszczono większość miejscowości, a spora część ludności opuściła ten teren w poszukiwaniu spokoju i lepszych warunków życia. Po wojnie trzydziestoletniej na okres prawie 150 lat miasto stało się własnością dziedziczną austriackiego rodu Auerspergów. W połowie XVIII w. w wyniku wojen śląskich Księstwo Ziębickie zostało włączone do państwa pruskiego, a Ząbkowice Śl.  stały się miastem garnizonowym. Po wojnach napoleońskich, na początku XIX w.  rozpoczął się w państwie pruskim okres reform, które doprowadziły do powstania samorządowego powiatu ząbkowickiego. Tragicznym w skutkach dla Ząbkowic Śl. był dzień 24.04.1858 r., gdy niemal całe miasto w ciągu kilku godzin spłonęło. Na szczęście II poł. XIX w. to dla całego Śląska epoka rozwoju gospodarczego i w tym czasie Ząbkowice Śl. zostały szybko odbudowane, stając się dobrze rozwiniętym gospodarczo i nowoczesnym miastem prowincjonalnym, liczącym w 1939 r. ponad 11.000 mieszkańców. Druga wojna światowa nie spowodowała tutaj żadnych zniszczeń. Po wojnie, w wyniku ustaleń Konferencji Poczdamskiej, autochtoniczna ludność śląska została wysiedlona do Niemiec, a na jej miejsce sprowadzono osadników z Polski centralnej i Kresów Wschodnich. Zmieniono wówczas nazwę miasta na dzisiejszą – Ząbkowice Śląskie. Ze względu na bogactwo historii i kultury oraz ciekawe zabytki, miasto i gmina są jednymi z ciekawszych krajoznawczo miejsc na Dolnym Śląsku.

Ząbkowice Śl. należą do tych miast na Dolnym Śląsku, które nie zostały zniszczone w czasie II wojny światowej. Lata powojenne uczyniły z Ząbkowic Śl. ośrodek rozwiniętego przemysłu, szczególnie elektrotechnicznego i jeden z bogatszych rejonów rolniczych województwa. Dziś Ząbkowice Ślaskie są ważnym  ośrodkiem administracyjnym, centrum życia gospodarczego i kulturalnego powiatu ząbkowickiego.

Na szczególną uwagę wśród atrakcji turystycznych Ząbkowic Śląskich i okolic zasługują: Krzywa Wieża (nie tylko w Pizie można zobaczyć krzywą wieżę. Wystarczy przyjechać do Ząbkowic Śląskich, gdzie znajduje się budowla, której odchylenie od pionu wynosi ponad dwa metry. Obecnie odchylenie wieży od pionu wynosi 2,12 m. Warto dodać, że podczas pomiarów dokonanych w 1977 r. stwierdzono, że odchylenie wynosi 1,98 m. Dziś Krzywa Wieża pełni funkcję punktu widokowego), Zamek (zamek, którego ruiny istnieją do dziś, został wzniesiony prawie w tym samym miejscu, w którym znajdował się zamek piastowski, wzniesiony około 1290 roku przez księcia Bolka I Świdnicko – Ziębickiego (1278 – 1301), jako twierdza graniczna).

Ratusz (obecny ząbkowicki ratusz jest już szóstą budowlą, która powstała w tym miejscu od czasu założenia miasta. Obecna budowla pochodzi z lat 1862 – 1864. Budynek został wzniesiony po wielkim pożarze, który 24 kwietnia 1858 roku zniszczył większą część miasta oraz Sadlno. Spłonęło wówczas miejskie archiwum przechowywane na II piętrze ratusza. O drugiej w nocy z ogromnym hukiem zawaliła się ratuszowa wieża. Dzwon z charakterystycznym napisem: „Vigilate” (czuwajcie) spadł na plac p rzed ratuszem), Izba Pamiątek Regionalnych (dom rycerza Kauffunga zwany też dworem rycerza Kauffunga jest obecnie najstarszym budynkiem mieszkalnym w Ząbkowicach. Po raz pierwszy wzmiankowany jest 29 listopada 1504 roku. Wtedy obiekt został ofiarowany niedawno powstałej kaplicy przy kościele parafialnym. Obecnie mieści się tu Izba Pamiątek Regionalnych. Wystawione w 18 pomieszczeniach zbiory są bardzo różnorodne. W salach wystawienniczych prezentowane są: archeologia regionu, stara broń, meble, radia, telewizory, dawny sprzęt gospodarstwa domowego. W piwnicach mieści się również Laboratorium Doktora Frankensteina).

Mury Obronne (pierwsze mury miejskie zostały wybudowane prawdopodobnie już w czasach, kiedy powstało miasto. Prawdopodobnie był to niewielki, czworokątny pierścień o wymiarach 200 na 400 m z czterema bramami, otaczający kwadratowy rynek. Część umocnień powstała w formie drewniano – ziemnych wałów, część murów zbudowanych z łamanego kamienia. Najstarszym fragmentem murów, zachowanym do dziś jest mur biegnący od ulicy Grunwaldzkiej do ulicy Prusa), Baszta Gołębia (Zachowane do dziś partie murów obronnych pochodzą z czasów księcia Karola I Podiebrada (1 poł. XVI w.) – nie przetrwały jednak bramy miejskie, ale w zachodniej części miasta są widoczne baszty z ozdobną attyką. W części północnej w ząbkowickim parku znajduje się tzw. Baszta Gołębia. Dawniej w latach 70-tych oddział PTTK. Wkomponowana jest w dawne mury obronne, przebudowana w okresie późniejszym i w takim stanie zachowana do dzisiaj jako atrakcja turystyczna miasta i jeden z zabytków).

Kościół parafialny pw. św. Anny (kościół został wzniesiony prawdopodobnie wkrótce po lokacji miasta. Pierwszy dokument, wskazujący, że w Ząbkowicach znajdował się kościół pochodzi z 27 września 1292 r – z tego dnia pochodzi dokument wystawiony przez Krystiana proboszcza Sadlna i Ząbkowic. Pierwotnie bowiem kościół w Ząbkowicach był jedynie filią parafii w Sadlnie), Kościół św. Józefa Oblubieńca NMP i klasztor bonifratrów (kościół jest budowlą neogotycką na planie krzyża łacińskiego i orientowaną. Posiada jednolite wyposażenie w stylu klasycystycznym. W niewielkim prezbiterium znajduje się ołtarz główny z obrazem Świętej Rodziny. Obok obrazu stoją rzeźby św. Piotra po stronie południowej i św. Pawła po północnej. Na łuku ponad obrazem jest umieszczony napis: Ex Decreto Pii IX. Altare privilegiatum, die 26. Jan. 1872. (Na mocy dekretu Piusa IX, ołtarz obdarzony przywilejami, dnia 26 stycznia 1872.) Ponad łukiem w trójkątnym polu widniej główka anioła. Ołtarz jest zwieńczony krzyżem. Poniżej obrazu Świętej Rodziny znajduje się tabernakulum).

Most św. Jana (most św. Jana nad Budzówką jest jednym z najstarszych mostów na Dolnym Śląsku. Pierwsza o nim wzmianka jako o moście drewnianym pochodzi już z 1337 r. Obecny został wybudowany na koszt miasta w latach 1553-1554. Składa się on z trzech przęseł. Na stojącym w nurcie rzeki środkowym filarze po wschodniej stronie znajduje się piaskowcowa tablica z inskrypcją. W górnej części tablicy przedstawiono herb miasta flankowany przez dwóch uzbrojonych mężczyzn. Ponad tarczą herbową znajdowała się niegdyś data 1554, niestety dzisiaj nieczytelna).

Źródło: http://zabkowiceslaskie.pl/

Baza gastronomiczna:

Restauracja Dolnośląska

Restauracja, Kawiarnia Rynkowa

Bar Słoneczny

Pizzeria Pod Trzynastką

Baza noclegowa:

Hotel – Restauracja Dolnośląska

Pokoje Gościnne OSiR

Pokoje Gościnne Podzamcze

Pokoje Gościnne U Księży Pallotynów

Gospodarstwo Agroturystyczne

Willa Przy Parku